Напуштањето на насилна средина е значаен чекор кон подобрување на животот и благосостојбата на личноста. Сепак овој процес е придружен со емоционални и психолошки предизвици. Жените кои се жртви на семејно насилство се соочуваат со многу предизвици, вклучувајќи емоционална, психолошка и физичка траума. Процесот на напуштање на таква средина е сложен процес и често исполнет со страв, чувство на вина и недоверба кон околината.
Животот во насилна средина е исполнет со постојан страв, неизвесност и чувство на беспомошност. Насилството не е само физичко – тоа може да биде психолошко, емоционално, економско или сексуално. Стресот е природна реакција на телото на предизвици или закани. Тој активира биохемиски процеси познати како „бори се или бегај“, при што срцевиот ритам се забрзува, мускулите се стегаат, а крвниот притисок расте. Без разлика на формата, последиците се длабоки и трајни. Долготрајниот или хроничен стрес може да доведе до сериозни здравствени проблеми, вклучувајќи анксиозност, депресија, срцеви заболувања и ослабен имунитет. Симптомите вклучуваат главоболки, замор, промени во апетитот и сонот, како и емоционална раздразливост. Жените што живеат во таква средина често се чувствуваат заробени, без јасен излез, но излез постои. За многу, одлуката да заминат е една од најтешките што ќе ја донесат во животот и често има многу обиди пред да се направи тој чекор а некои никогаш не стигаат до тој чекор. Иако напуштањето на насилникот носи можност за безбедност, слобода и подобар и посреќен живот, тој чекор често е придружен со страв, неизвесност и огромен стрес. Овој период е особено чувствителен, бидејќи жртвите често се соочуваат со страв од одмазда, срам и стигматизација, што може дополнително да го засили нивниот стрес. Сепак, важно е да се знае дека секој има право на живот без насилство и дека поддршката постои –стручна, поддржувачка и достапна бесплатно.
Често, насилството не започнува со физички напад. Тоа може да биде суптилно – преку контрола, омаловажување, економска зависност или манипулација. Многу жени се сомневаат во своите чувства, прашувајќи се дали она што го доживуваат навистина е насилство. Важно е да се препознае секоја форма на малтретирање, бидејќи ниеден облик на насилство не е „премал“ за да се игнорира.
Ако партнерот:
- ве навредува, омаловажува или ви влева чувство на вина,
- ве контролира – со кого се гледате, што правите, како трошите пари,
- ве заплашува или уценува,
- физички ве повредува или заканува,
- ве принудува на сексуални односи или нешто што не сакате –
тогаш, тоа е насилство, и не треба да се трпи.
Први чекори за барање помош
Ако се прашувате дали треба да побарате помош, одговорот е – да! Никој не заслужува да живее во страв и несигурност.
- Зборувајте со некој кому верувате – пријател, роднина или професионалец кој ќе ве сослуша без осудување.
- Контактирајте СОС линија – анонимно и безбедно, добијте информации и поддршка од стручни лица.
- Запишете ги инцидентите – ако ви треба правна помош, ова ќе биде важен доказ.
- Размислете за план за излез – разговарајте со советници кои можат да ви помогнат во создавање стратегија за безбедно заминување.
Останувањето во насилна средина има сериозни последици врз физичкото и менталното здравје на жртвата, особено на децата кои живеат во таа средина. Долготрајното изложување на насилство може да доведе до:
- Хроничен стрес и анксиозност, што ја исцрпува емоционалната сила и ја намалува самодовербата.
- Физички последици, кои може да ескалираат до живото загрозувачки состојби.
- Трауми кај децата, кои понатаму влијаат на нивниот развој, учење и понатамошен живот.
Со секој ден поминат во насилство, последиците стануваат потешки, а излезот изгледа сè подалечен. Но, постои излез, а првиот чекор е да се побара помош.
Што го прави напуштањето толку тешко?
Жените кои доживуваат насилство често се соочуваат со големи психолошки и социјални бариери при донесувањето на одлуката да заминат, како што се:
- Страв од одмазда – насилниците често манипулираат со закани за да ја задржат контролата.
- Финансиска зависност – многу жени немаат економска сигурност за да започнат самостоен живот.
- Емоционална врзаност и надеж за промена – насилниците знаат да покажат каење и ветувања за подобрување, што создава циклус на надеж и разочарување.
- Недостаток на поддршка – многу жени се чувствуваат осамено и немаат поддршка од семејството или пријателите.
Сите овие фактори создаваат огромен психолошки товар, и ниту една жена не треба да биде сама во оваа битка. Се препорачува постепено справување со овие емоции преку терапија, која обезбедува безбеден простор за обработка на траумата и развивање стратегии за справување. Важно е жртвата да побара поддршка од доверливи луѓе или специјализирани професионалци. Едукацијата за динамиката на насилството и достапните ресурси исто така може да помогне во враќањето на контролата врз сопствениот живот. Дополнително, жртвите треба да се фокусираат на својата безбедност и да постават реални цели за личен раст. Ова вклучува мали чекори кон независност и заздравување, како и практикување самосочувство и трпение во процесот на надминување на траумата.
Како да се справите со стресот и да направите сигурен чекор кон нов почеток?
- Побарајте поддршка – Нашата СОС линија е достапна за секоја жена која има потреба од совет, помош или конкретни насоки за безбедно напуштање на насилната средина.
- Создадете план за заминување – Со помош на стручни лица, може да се подготвите за безбеден излез, да најдете засолниште и правна помош.
- Грижете се за вашето ментално здравје – Поддршката од психолози и советници може да помогне во справувањето со траумите и изградба на нова иднина.
- Верувајте во можноста за подобар живот – Секој чекор кон ослободување од насилството е чекор кон мир, стабилност и иднина исполнета со почит и љубов.
Никој не заслужува да живее во страв. Важно е да знаете дека не сте сами и дека постојат луѓе и институции подготвени да ви помогнат. Храброста не значи да не се плашите – туку да преземете чекори и покрај стравот.